انواع روش های آنالیز و شناسایی مواد

انواع روش های آنالیز و شناسایی مواد Materials Characterization and Analysis Methods

روش های آنالیز و شناسایی مواد، بسیار حائز اهمیت است. خواص فیزیکی و شیمیایی یک محصول به نوع مواد اولیه و ریزساختار آن بستگی دارد. بنابراین جهت شناسایی ویژگی های یک ماده جهت انجام پژوهش و نیز کنترل کیفیت محصولات صنعتی، نیاز به روش ها و تجهیزات شناسایی است.

تفسیر و تحلیل آنالیز مواد

روش های آنالیز را می توان به سه دسته کلی تقسیم بندی نمود: عنصری، فازی و ریزساختاری.

آنالیز عنصری: در این روش تنها نوع عنصر و یا مقدار آن مشخص شده ولی ساختار کریستالی عنصر یا ماده تعیین نمی شود.

آنالیز فازی: ساختار کریستالی یا کانی های موجود در ماده مشخص می شود.

آنالیز ریزساختاری: در این روش شکل، اندازه و توزیع فازها بررسی می شود. این ویژگی ها اثر مهمی بر خواص نهایی ماده دارند.

علاوه بر سه دسته فوق، دو روش دیگر نیز وجود دارند که به علت اهمیت کاربردی به صورت جدا و مستقل بررسی می شوند. این دو روش، آنالیز سطح و حرارتی‏ اند.

 آنالیز عنصری:

طیف سنجی جذب اتمی (AAS)
طیف سنجی نشری شعله (FES)
فلورسانس پرتو ایکس (XRF)

فازی:

پراش پرتو ایکس (XRD)

ریز ساختاری:

میکروسکوپ نوری (OM)
میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)
میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)

 سطح:

طیف سنجی الکترون اوژه (AES)
طیف سنجی فوتوالکترون پرتو ایکس (XPS)
طیف سنجی جرمی یون ثانویه (SIMS)

حرارتی:

افتراقی (DTA)
توزین حرارتی (TGA)
دیلاتومتری (TD)

روش های زیر برخی از مهم ترین روش های شناسایی در علم مواد هستند:

۱- طیف سنجی جذب اتمی (AAS)
۲- پلاسمای جفت شده القایی (ICP)
۳- طیف سنجی نشری شعله (FES)
۴- فلورسانس پرتو ایکس (XRF)
۵- پراش پرتو ایکس (XRD)
۶- میکروسکوپ نوری (OM)
۷- میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)
۸- میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)
۹- طیف سنجی الکترون اوژه (AES)
۱۰- طیف سنجی فوتوالکترون پرتو ایکس (XPS)
۱۱- طیف سنجی جرمی یون ثانویه (SIMS)
۱۲-حرارتی افتراقی (DTA)
۱۳- توزین حرارتی (TGA)
۱۴- دیلاتومتری (TD)
۱۵- گرماسنجی افتراقی (DSC)
۱۶- میکروسکوپ تونلی روبشی (STM)
۱۷- میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)