مکانیک علمی گسترده از شاخه فیزیک محسوب میشود که به مطالعهی اجسام و تحلیل نیروها، حرکت، کار و انرژی و اثرات آنها بر یکدیگر میپردازد. به عبارتی طراحی و ساحت تمامی قطعاتی که در اطراف ما وجود دارند، بر پایهی علم و مهندسی مکانیک صورت گرفته است.
علم مکانیک در دو شاخه کلاسیک (نیوتونی) و کوانتوم مطالعه میشود. مکانیک کلاسیک به مطالعه اجسام بزرگ (ماکروسکوپی) و سرعت های بسیار پایینتر از سرعت نور میپردازد، اما بررسی ذرات میکروسکوپی با سرغتهای بالا (نظیر حرکت الکترونها در اطراف اتم) در حوزه کوانتوم جای میگیرد.
مهندسی مکانیک یکی از قدیمیترین و گستردهترین شاحههای علم مهندسی محسوب میشود. این علم ارتباط زیادی با دیگر علوم مهندسی نظیر مهندسی مواد و متالورژی، مهندسی برق، مهندسی هوافضا، مهندسی صنایع، مهندسی معدن، مهندسی نفت و بسیاری از دیگر علوم مهندسی دارد. به همین دلیل بخشی از علوم این رشته با سایر رشتههای مهندسی همپوشانی دارد که مبنای آن دانش فیزیک و ریاضی قوی و تحلیل مناسب مسائل مهندسی است.
مهندسین مکانیک با بهرهگیری از مفاهیم مکان، زمان، حرارت، نیرو، انرژی، سرعت و … و با استفاده از محاسبات ریاضی به مدلسازی، طراحی، ساخت و بهینهسازی قطعات و ماشینآلات میپردازند تا برای استفاده در کاربردهای مربوطه استفاده شوند. به همین دلیل امروزه مهندسین مکانیک تقریبا در تمامی صنایع نقشی کلیدی دارند.
در کشور ما نیز مهندسی مکانیک در بین رشته های مهندسی جایگاه ویژه ای دارد و در با توجه به گستردگی مباحث در شاخه های مختلفی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری دنبال میشود. ضمن این که انعطاف بالایی برای تحصیل در سایر رشتهها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد و مهندسین گاهی در رشتههای مهندسی مواد، مهندسی هوافضا، مکاترونیک و رشتههای عمومیتری مانند مدیریت و MBA به ادامه تحصیل میپردازند.