آشنایی با دیسپنسر آزمایشگاهی

دیسپنسر چیست؟

به زبان ساده دیسپنسر یعنی پخش کننده. به عبارت دیگر به ماشین یا محفظۀ اتوماتیکی که برای آزاد کردن مقدار مشخصی از مواد طراحی شده باشد، دیسپنسر گفته می شود. کاربرد اصلی این ابزار آزمایشگاهی، خارج سازی و توزیع دقیق و مکرر مقادیر مشخصی از مایع است.

دیسپنسرها ممکن است در سایزهای مختلفی ساخته شوند. معمولا حجم این محصولات بین یک تا  پنجاه میلی لیتر است. محل قرارگیری یک دیسپنسر اغلب اوقات روی یک بطری استاندارد است. در غیر این صورت به همراه آن رابطی دیده می شود که با یک بطری استاندارد یا غیر استاندارد در ارتباط است.

واضح است که دیسپنسرها ممکن است برای خارج سازی مایعات خطرناک، حلال های فرار، یا معرف ها استفاده شوند. بنابراین لازم است از موادی ساخته شوند که با این مایعات سازگاری داشته باشند. امروزه از این ابزار مهم، در مجموعه های تحقیقاتی شیمی، زیست، متالورژی و سایر زمینه های علمی استفاده می شود.

اجزای دیسپنسر

دیسپنسرها بسته به کاربرد ممکن است تکنولوژی های مختلفی داشته باشند و اجزای مخصوص به خود را داشته باشند. به طور کلی یک دیسپنسر عادی دارای اجزای زیر است.

انتخابگر حجم: اين بخش به صورت یک چرخ شستی است که برای تنظيم حجم مورد نیاز توزيع به کار می رود. معمولا اين مقدار بر روی صفحه ديسپنسر مشخص می ‌شود.

صفحه ديجيتال: اين قسمت در انواع دیجیتال دیده می شود. صفحۀ دیجیتال حجم انتخاب شده، آلارم ‌ها و خطاهای ديسپنسر، ميزان انرژی باتری و موارد دیگری را نمایش می دهد.

اهرم کنترل حجم: اين اهرم پيستون متصل به سرنگ را فعال می ‌كند و برای تعیین حجم به کار می رود.

سوپاپ پر كننده: يک اهرم مكانيكی بوده كه به صورت دستی فعال می‌ شود و مايع را به سمت مخزن می‌كشد.

لولۀ تخليه: این لوله محلول مورد نظر را از ديسپنسر خارج می‌كند.

رابط توزيع: اين رابط مجموعه ای است از سيستم درزگير و راهنما برای اطمينان از مناسب بودن تنظيمات دستگاه.

مخزن ذخيره: مخزنی است كه مايع مورد نظر را نگهداری كرده و در دیسپنسرهای مختلف، شامل مدل ‌های گوناگونی است.

نوک توزيع: اين قسمت محلول‌ها را عرضه می‌كند. اين قسمت در انتهای آداپتور توزيع واقع شده است و بدون آن، امكان استفاده از ديسپنسر وجود ندارد.

دریچۀ خروج: محلول ها از این نقطه بیرون می ریزند.

انواع دیسپنسر آزمایشگاهی

دیسپنسر آنالوگ

دیسپنسرهای آنالوگ قابلیت نصب بر روی انواع بطری های آزمایشگاهی را دارند. انواع باکیفیت این دستگاه ها مقاومت بالایی در هنگام کار با اسیدها و بازهای قوی مانند اسید سولفوریک، سود، انواع محلول های نمکی و حتی حلال های آلی غلیظ دارند.

همان طور که از نام این محصولات پیداست، تنظیم حجم توزیع در آن ها به صورت آنالوگ (مدرج) امکان پذیر است و صفحۀ دیجیتالی ندارند. این دستگاه ها قابلیت کالیبراسیون و تنظیم حجم مورد نظر کاربر منطبق با اصول ISO و GLP انجام می دهند.

دیسپنسر دیجیتال

این نوع دیسپنسر ها به صورت دیجیتالی قابل تنظیم هستند. یعنی پارامترهای مورد نظر کاربر به راحتی از این طریق به دستگاه انتقال پیدا کرده و سپس دستگاه وارد عمل می شود. مقادیر حجمی و دمایی نیز از طریق نمایشگر دیجیتال قابل مشاهده و کنترل است. تمامی قابلیت های ذکر شده برای نوع انالوگ، برای دیسپنسر دیجیتال نیز صدق می کند.

سریپتور (Serripetor)

سریپتور نوع دیگری از دیسپنسرها است که به علت کاربری آسان، تنوع امکانات و قیمت مناسب، کاربرد گسترده ای در آزمایشگاه ها دارد. در این نوع دیسپنسرها برخلاف موارد قبلی، بخش مکنده از یک پیستون سرنگی شکل تشکیل شده است که به آسانی قابل تعویض است.

انواع سریپتور نیز قابلیت اتصال به انواع بطری های آزمایشگاهی را دارد. لازم به ذکر است که این نوع دیسپنسرها برای محلول های غیر خورنده مورد استفاده قرار می گیرد و مناسب کار با حلال های غلیظ و خورنده نیست.

5

دقیــقه مطالعه

ظروف آزمایشگاهی

بدون شک لازمه‌ی انجام هر آزمایش بهره‌مندی از مواد اولیه با کیفیت و ظروف آزمایشگا...

هندی استپ (Handy Step)

نوع دیگری از دیسپنسر است که برخلاف انواع دیگر، نیازی به بطری ندارد. مخزن اصلی هندی استپ ها نوک سرنگی شکل با نام تجاری PD-tips است. این نوک ها به راحتی تعویض می شوند. با کمک این نوک ها قابلیت توزیع متوالی انواع محلول ها حتی تا 49 بار با یک مکش وجود خواهد داشت.

از آن جا که این نوک های مخصوص (PD-tips) از مواد با کیفیت بسیار بالا تولید می شوند، مقاومت مطلوبی در برابر انواع مواد شیمیایی دارد. دقت بالای دیسپنسرهای هندی استپ، نیاز کاربران را در انواع بخش های آزمایشگاهی خصوصاً میکروبیولوژی، ایمونولوژی و بیوشیمی برآورده می کند.

کاربردهای دیسپنسر آزمایشگاهی

• خارج کردن و توزیع مقداری از مایعات یا محلول‌ها با دقت بالا
• توزیع مکرر و متناوب با مقادیر ثابت نهایی
• اختلاط دقیق محلول ‌ها با استفاده از مکش و تخلیه پی در پی آن ‌ها
• تیتر کردن محلول‌ ها با استفاده از تخلیه پی در پی محلول درون دیسپنسر تا رسیدن به نقطه نهایی تیتراسیون
• رقیق سازی محلول ‌ها توسط مخلوط کردن مقادیر مشخصی از محلول و رقیق کننده
• قابلیت استفاده به جای پیپت های آزمایشگاهی
• توزیع محیط‌های کشت در ظروف کوچک مخصوص کشت باکتری (پتری دیش)

در هنگام خرید این محصول به موارد زیر توجه کنید

انواع دیسپنسر در سایزها و خصوصیات مختلف، بسته به کاربرد مورد نظر کاربران به فروش می رسند. برندهای مطرح دیسپنسرهای آزمایشگاهی در بازار ایران عبارتند از دراگون لب، اس آر اس، واریو، میکرولیت و لیدوز. ویژگی های مورد انتظار دیسپنسر که در هنگام خرید باید به آن دقت کنید عبارتند از:

• در برابر محیط های اسیدی و بازی مقاوم باشد.
• قابلیت نگهداری بطری های متفاوت در ابعاد و اندازه و شکل های مختلف را داشته باشد.
• قابلیت اتوکلاو داشته باشد.
• دارای تحمل فشار بخار بالا باشد.
• دارای حداکثر ویسکوزیتۀ مورد نظر شما باشد.
• حداکثر دمای کاربرد شما را تحمل کند.
• از لحاظ حجم محفظه کفایت کند.
• ظاهر زیبایی داشته باشد و جاگیر نباشد.

توصیه های مهم در استفاده از دیسپنسر

• برای هر محلول، نوع خاصی از دیسپنسر که برای آن طراحی شده است را استفاده کنید.
• استفاده از این محصول حتما در محیط کار تمیز، دارای اندازه مناسب و به همراه تهویه و نور مناسب صورت گیرد.
• برای دقت در آزمایش، دمای اتاق باید حالت پایداری داشته باشد. به شکلی که طیف تغییرات آن 0.5 درجه بوده و بین ۴ تا ۴۰ درجۀ سلسیوس باشد.
• در استفاده از مواد سمی با خطرات بیولوژیکی، نکات ایمنی حتما رعایت شوند.
• برای هر نوع دیسپنسر حتما از نوک های مخصوص طراحی شده برای آن استفاده کنید.
• این ابزار را با استفاده از پارچه نم دار و شوینده های ملایم تمیز کنید.
• برای ضد عفونی کردن آن از ایزو پروپرانول 60 درصد استفاده کنید.
• از ورود رطوبت به بخش کنترل الکترونیکی و دیگر قسمت های دستگاه جلوگیری کنید.