پدیده انتقال (R. Byron Bird)

پدیده انتقال برد

در علوم فیزیک، شیمی و مهندسی به مکانیزم‌های مختلفی که توسط آنها ذرات یا کمیت‌ها از مکانی به مکانی دیگر انتقال می‌یابند پدیده‌های انتقال گفته می‌شود. سه نوع عمدهٔ پدیده‌های انتقال عبارت‌اند:

• انتقال جرم
• انتقال حرارت
• انتقال اندازه حرکت (مکانیک سیالات)

انتقال جِرم مبحثی در مهندسی شیمی و یکی از شاخه‌های پدیده‌های انتقال است که به بررسی انتقال ماده در اثر اختلاف پتانسیل شیمیایی می‌پردازد. در بسیاری از فرایندهای صنعتی مهندسی شیمی تغییر غلظت ماده‌های درگیر در یک واکنش و ساخت فراورده‌ای دیگر مورد نیاز است. در بسیاری از این جداسازی‌ها دگرگونی (تغییر) شیمیایی نداریم و خود ماده‌ها دست‌ نخورده باقی می‌مانند.

دگرگونی تنها فیزیکی بوده و به عبارت دیگر جداسازی انجام می‌دهیم. برای این جداسازی روش‌های گوناگونی است. برای نمونه، برای محلول‌ها گاهی از روش تقطیر بهره می‌گیرند. هر گونه حرکت ذرات مواد انتقال جرم نامیده نمی‌شود، مانند بوییدن گل یا انتقال نفت از راه خط لوله، ولی حل شدن قند در آب یا عصاره‌کشی با استفاده از حلال انتقال جرم است.

انتقال اندازه حرکت مقدار اندازه حرکتی است که ذره ای به ذره دیگر منتقل می کند. مطالعه انتقال اندازه حرکت در علومی چون فیزیک، شیمی و مهندسی کاربرد دارد. انتقال گرما یا انتقال حرارت (به انگلیسی: Heat transfer) یک مفهوم فیزیکی است که مربوط به تولید، استفاده، انتقال و تغییرات در انرژی گرمایی ماده و حرارت بین سیستم‌های فیزیکی است.

انتقال گرما به مکانیسم‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شود. مانند رسانش گرمایی، انتقال، تشعشع گرمایی و انتقال انرژی با تغییرات فازی رسانش گرمایی که نفوذ نیز نامیده می‌شود، یک تغییر میکروسکوپیک مستقیم انرژی جنبشی ذرات از طریق مرز بین دو سیستم است. هنگامی که یک شئ در دمایی متفاوت با جسم دیگر یا با محیط اطرافش باشد، گرما جریان می‌یابد و جسم و محیط اطراف دمای مشابه به دست می‌آورند که در این نقطه آن‌ها در تعادل گرمایی هستند. این انتقال گرما خود به خودی همیشه از ناحیه با دمای بالا به ناحیه دیگر با دمای پایین‌تر اتفاق می‌افتد که با عنوان قانون دوم ترمودینامیک است.