مسوار ؛ آلیاژی پر زرق و برق …

مسوار چیست؟

مسوار (Pewter) یک آلیاژ فلزی است که از ترکیب 85 تا 99 درصد قلع، 2 تا 3 درصد آنتیموان، 4 تا 6 درصد مس و مقادیر کمی بیسموت تشکیل می شود. البته در برخی موارد دیده شده است که به این آلیاژ، عنصر نقره نیز افزوده می شود. متداول ترین آلیاژ مسوار 94Sn4Cu2Sb است.

آلیاژ مسوار به رنگ فلز مس است. این رو به آن مس­وار (شبیه مس) گفته می شود. این آلیاژ بسیار انعطاف‌ پذیر و چکش خوار است. عناصر مس و آنتیموان به آن سختی لازم را می بخشند. از این رو سبب دوام و مقاومت بیشتر آن در محیط های کاری خاص می شوند.

فرایند تولید مفتول مسوار به چه صورتی انجام می گیرد؟

1) تولید مفتول اولیه

فرایند تولید مفتول مسوار  همانند فرایندهای مرسوم تولید مفتول های فلزی است. یعنی استفاده از روش های کششی، نوردی و غیره که با توجه به امکانات هر تولیدکننده می تواند متفاوت باشد. بنابراین در ابتدا مفتول را با مقدار دقیقی از عناصر اولیه مد نظر تولید می کنند و در ادامه بر اساس ضخامت استاندارد، آن را تحت کشش قرار می دهند.

5

دقیــقه مطالعه

سیم مفتول (Wire)

در بین سیم‌های فلزی، سیم مفتول یکی از پرکاردبرترین سیم‌ها است که کاربردهای زیادی...

2) شست و شوی مفتول

برای مسوار کردن مفتول، ابتدا باید سطح آن را کاملا ضدعفونی و چربی زدایی کرد. این عملیات معمولاً با شستشوی کامل با آب و سایر شوینده ‌ها اجرا می شود. توجه کنید پس از انجام این کار نیز ممکن است مقداری ناخالصی به‌ شکل زنگ ‌زدگی‌ های عمیق بر روی سطح مفتول باقی بمانند که ناشی از کلریدها، سولفات ‌ها و سولفورها هستند.

اگر این آلودگی‌ ها حذف نشوند، زمانی که مفتول از وان های سولفات مس گذر می کند، لکه ‌های سیاهی در آن ظاهر خواهد شد. این لکه ها باعث ایجاد اختلال در روند آبکاری در صنایع مختلف می ‌شود.

مهم: ضرورت تمیزکاری اولیه مفتول مسوار

بخش اعظم مواد اولیه مصرفی کارخانه ‌های داخلی از تولیدات کشورهایی مثل چین، هند، اوکراین و سایر کشورها تامین می شود یا از بازیافت قراضه ها به دست می آید. از آن جایی که بنادر اغلب در فضای باز و کنار دریا هستند، رطوبت زیادی به قطعات می رسد.

این رطوبت و دیگر ناخالصی ها، باعث ریزش فراوان سطح مفتول و از بین رفتن درصد زیادی از سرمایۀ صرف شده می ‌شود. بنابراین چربی زدایی و زنگ‌ زدایی در ابتدای تولید یکی از ضروری ترین مراحل تولید مفتول مسوار است.

3) پوشش دهی در سولفات مس

بعد از اجرای چربی زدایی مفتول، نوبت به روکش دار کردن آن با استفاده از حمام سولفات مس می رسد. در این مرحله با استفاده از فرایند الکتروشیمیایی، عنصر مس روی مفتول می نشیند و به اصطلاح آن را مسوار می کند.

در اغلب کارخانجات کشور ما، مفتول مسوار از پوشش دهی مفتول های آهنی یا فولادی توسط فلز مس تولید می شود. مفتول فولادی مورد استفاده برای تولید مسوار معمولا از گریدهای SAE1010، SAE1008، SAE1006 و ST1KP و RST34-2 انتخاب می شود.

4) شاخه بندی

نهایتاً مفتول مسوار در هر اندازه ای که تولید شده باشد، باید شاخه بندی شود. معمولا مفتول مسوار از قطر 1.2 تا 10 میلی ‌متر در بازار موجود است. این محصولات به شکل کلاف ‌هایی 15، 30 و 50 کیلویی و همچنین با شاخه ‌های 50 ، 100 ، 200  و 300 سانتی ‌متری عرضه می شوند.

ظروف چشم نواز مسواری …

گفتیم که آلیاژ مسوار، استحکام، دوام و زیبایی ظاهری مطلوبی دارد. از این رو از آن برای ساخت ظروف مختلف و سایر وسایل آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرد. درصد آلیاژ این ظروف به این صورت است که به طور معمول برای تولید آن از 85 تا 99 درصد قلع و مابقی را از مس استفاده می کنند. البته در مواردی خاص، میزان استفاده از مس تا 72 درصد نیز بالا می رود!

یکی از علل استفاده از این ظروف، قابلیت چکش خواری و شکل پذیری بالای آن ها است. همین موضوع به تولید کنندگان کمک می کند محصولات خود را با تنوع بیشتری تولید کنند. ظروف و لوازم خانگی پیوتر معمولا رنگی روشن تر از ظروف مسی دارند. این ظروف دارای مقدار زیادی قلع هستند. بنابراین در طول زمان تغییر رنگ نمی دهند.

کاربردهای آلیاژ مسوار

همان طور که گفتیم، این آلیاژ بیشتر به شکل مفتول در بازار عرضه می شود. اما انواع غیر مفتولی آن نیز به شکل ظروف خانگی به فروش می رسند. در ساخت ظروفی مانند قوری، جای دستمال کاغذی، ظرف های دکوری و تزئینی سنتی و مجسمه های لوکس نیز می توان از مسوار استفاده کرد.

کاربرد مفتول مسوار نیز بر اساس ضخامت آن متفاوت است. برخی از کاربردهای این آلیاژ عبارتند از:

• ساخت انواع چوب ‌لباسی ‌ها و آویزها
• ساخت انواع باکس ‌ها و قفسه ‌ها
• تولید انواع چمدان و کیف‌ های دستی
• تولید انواع و اقسام پین ‌ها
• سیمی کتاب و دفتر
• قاب عینک
• صفحه های یخچال های فروشگاهی
• محصولات ریلی
• آرماتوربندی عمرانی

در این لحظه از شما دعوت می کنیم تا به فیلم کوتاهی که در خصوص معرفی این آلیاژ جذاب تهیه شده، توجه نمایید.

نکات مهم در هنگام استفاده از محصولات مسواری

گفتیم یکی از قابلیت ‌های مورد توجه مسوار این است که مانند مس یا نقره، رنگ آن کدر و تیره نمی‌شود. اما مثل اکثر فلزات، با قرار گرفتن در معرض هوا به آرامی اکسید می ‌شود. در ضمن، این آلیاژ نقطه ذوب پایینی داشته و در محدوده دمایی 170 تا 230 درجه سانتیگراد ذوب می شود.

از این رو ظروف مسوار را به هیچ وجه روی اجاق گاز و مایکروویو قرار ندهید. چون اگر در معرض شعله یا گرمای بیش از حد قرار بگیرد آسیب می ‌بیند. توجه کنید که هیچ گاه نباید این ظروف را با مواد شیمیایی قوی، سیم ظرفشویی و یا وسایل تیز تمیز کرد. چرا که این کار باعث کوتاه شدن عمر ظرف می شود.  پیشنهاد می‌شود که ظروف مسوار را با آب گرم و مقداری مایع بشویید و سپس آن را با یک دستمال خشک کنید.

در هنگام خرید مفتول های مسوار به نکات زیر توجه کنید:

مهم ترین نکته ای که در هنگام خرید مفتول مسوار باید به آن دقت کنید، کیفیت آبکاری آن است. در واقع آبکاری حرف اول را در تضمین دوام و زیبایی مسوار می زند. سطح بهترین محصولات مفتولی مسواری، حدود 1 الی 2 میکرون با بهترین و اعلاترین سولفات مس پوشش دهی شده اند.

تولیدکنندگان محصولات ریلی، فنس و توری، لوازم آشپزخانه، گیره‌ ها، آب‌ چکان، قفسه و کالسکه ‌های فروشگاهی لازم است حتما از سابقه آبکاری این آلیاژ اطمینان حاصل کنند. سپس خرید خود را انجام دهند.

محصولات آلیاژ مسوار باید زیبا، براق با سطحی کاملاً صاف و صیقلی باشند. توجه کنید که هرگونه لکه و آخال سطحی، ارزش مفتول ها و دیگر قطعات مسواری را کاهش می دهد. چرا که قابلیت استفاده از آن در شرایط مختلف آب و هوایی از دست می رود.

در حال حاضر با توجه به نوسانات لحظه ای دلار در بازار، قیمت این آلیاژ نیز متغیر است و باید به طور روزانه ساعتی استعلام گرفت! البته به طور کلی هزینه مفتول مسوار، با توجه به زیبایی و دوامی که دارد، مناسب است.