معرفی گرایش متالورژی صنعتی از رشته مهندسی مواد

متالورژی صنعتی – Industrial Metallurgy

متالورژی صنعتی چیست؟

مهندسی متالورژی شامل مطالعه و بررسی، نوآوری و خلاقیت، طراحی، پیاده‌سازی، و بهبود فرآیندهایی است که فلزات را به محصولات مفیدی تبدیل می‌کند که کیفیت زندگی ما را بهبود می بخشند. فلزات پایه و اساس زندگی مدرن ما را فراهم می کنند. ما برای تولید به فلزات نیاز داریم تا بتوانیم درعصر الکترونیک ازامکانات مختلف نظیروسایل نقلیه، ساختمان‌های مدرن، ماشین آلات، و لوازم خانگی بهره ببریم.

فلزات از مواد معدنی استخراج می‌شوند. این فلزات باید به طور جداگانه از لحاظ فیزیکی و از نظر شیمیایی پردازش شوند تا آن‌ها را به محصولات مهم و پرکاربردی که هر روزه استفاده می‌کنید تبدیل کنیم.

مهندسی متالورژی به طور کلی علم و تکنولوژی پردازش مواد برای استخراج، تصفیه و بازیافت فلزات است که در مقطع کارشناسی دو گرایش دارد: متالورژی استخراجی و متالورژی صنعتی. در این مطلب به معرفی کامل متالورژی صنعتی خواهیم پرداخت. این گرایش بیشتر بر روی  توسعه و استفاده از فلزات و آلیاژهای فلزی و کار بر روی بررسی و تغییر خواص فیزیکی و خواص مکانیکی آن‌ها تمرکز دارد و متالورژی استخراجی بر روی فرآیندهای استخراج فلزات.

یک مهندس متالورژی چه کارهایی انجام می‌دهد؟

اگر بخواهیم به ساده‌ترین حالت ممکن بیان کنیم، باید بگوییم که یک مهندس متالورژی به طور معمول، از داده‌های اولیه استفاده و آن‌ها را به گزارش‌های منسجمی برای تصمیم‌گیرندگان تولید تبدیل می‌کند.  متالورژیست ها خواص فلزات را بررسی می‌کنند و سپس یافته‌های خود را در اختیار اهداف کاربردی نظیر تولید قطعات مختلف مهندسی قرار می‌دهند. آنها با طیف وسیعی از فلزات از جمله مس، فلزات گرانبها، آهن، فولاد، روی و آلومینیوم کار می‌کنند.

8

دقیــقه مطالعه

متالورژی چیست؟ (معرفی، تحصیل، بازار کار)

متالوژی چیه؟ رشته متالوژی چیه؟ شمایی که سراغ این مطلب اومدی دنبال جواب این چنین ...

 به عنوان مثال در کارخانجات تولید قطعات خودرو یک مهندس متالورژی، آزمایشات متعددی را بر روی یک نمونه انجام می‌دهد و سپس داده‌های خام را بر اساس علم خود و همچنین با استفاده از استاندارهای مختلف بررسی و تحلیل کرده و به تولیدکنندگان ارائه می‌دهد. آن‌ها پس از این مرحله، یا در تصمیم‌گیری‌های بعدی مشارکت می‌کنند و یا خیر، اما اغلب در تحلیل داده‌ها و ارائه‌ی پیشنهادات به حضور مهندسان متالورژی نیاز است. بر همین اساس فردی که قصد ورود به این شغل را دارد باید از مهارت استفاده مراجع، منابع، و استانداردهای مختلف را پیدا کند و قدرت تحلیل خوبی نیز داشته باشد.

همچنین مهندسان متالورژی قطعات فلزی را طراحی می‌کنند، خواص فلزات را مطالعه و مشکلات تولید این فلزات را حل می‌کنند.

لازم به ذکر است که مهندسان متالورژی در صنایع معدنی نقش مهمی ایفا می‌کنند؛ زیرا آن‌ها در پردازش موادی که از معادن استخراج می شوند مشغول به کار هستند و درگیر روش‌های مختلف پردازش برای تبدیل فلزات به محصولات مفیدتر هستند.

مهندس متالورژی کجاها کار می‌کند؟

محیط کاری برای مهندسان متالورژی می‌تواند انواع و اشکال مختلفی داشته باشد. آن‌ها ممکن است در آزمایشگاه‌ها کار کنند و یا مجبور شوند که به کارگاه‌های کاری خارج از شهر مثل معادن سفر کنند و در آنجا با کارگران، تکنسین‌ها، و سایر مهندسین کار کنند.

همچنین محیط‌های تولید مثل کارخانجات نیز از دیگر موارد است که در اینگونه موارد ممکن است مجبور باشند در خود خط تولید و محیطی گرم و پرسروصدا کار کنند و یا در ساختمان اداری و به دور از آلودگی هوا و آلودگی صوتی مشغول به کار شوند.

در دسته‌ای دیگری از مشاغل مرتبط با مهندسی متالورژی، مهندسان متالورژی باید همواره آماده سفر باشند و بتوانند برای مدت طولانی دور از خانه به سر ببرند و یا حتی دور از خانه و مناطق مسکونی زندگی کرده و فقط به صورت دوره‌ای به خانه برگردند. (بعنوان مثال در ایران مهندسانی که در منطقه عسلویه مشغول به کار هستند، چنین شرایطی را دارند.)

مشاغل مرتبط با مهندسی متالورژی

متالورژیست‌ها می توانند در زمینه‌های مختلف از جمله  عمران، ساخت هواپیما، خودرو و صنایع دفاعی کار کنند.

آن‌ها همچنین مهندسین مواد نیز نامیده شوند و ممکن است در یک تیم کاری متشکل از مهندسین، شیمیدانان و دیگر متخصصان علم مواد قرار گیرند.

کارفرمایان متداول متالوژیست‌ها

• تولید‌کنندگان فلزات و مواد اولیه صنعتی
• شرکت‌های تولید قطعات صنعتی
• کارگاه‌ها و کارخانجات ریخته‌گری
• سازمان‌های تحقیق و توسعه
• مشاورین متخصص
• شرکت‌های آب و برق
• برخی سازمان‌ها و وزارتخانه‌های دولتی (به ویژه وزارت دفاع)

آگهی های استخدامی مهندسی متالورژی را می توانید در این صفحه مشاهده کنید.

آینده شغلی و میزان درآمد یک مهندس متالورژی

پس از اتمام تحصیلات در مقطع کارشناسی رشته مهندسی متالورژی، امکان ورود به بازار کار در شاخه‌ها و زمینه‌های مختلفی وجود دارد که بسته به زمینه‌ی انتخابی شما آینده شغلی و میزان درآمد این رشته متفاوت خواهد بود.

به طور کلی می‌توان گفت که در صورت ورود به سازمان‌های دولتی نظیر وزیر وزارت صنعت و معدن، وزارت دفاع، خودروسازی‌ها  و کارخانجات پتروشیمی و فولاد که دولتی هستند، همانند سایر کارکنان دولت و بر اساس قوانین مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت خواهید کرد. اما اگر وارد بخش خصوصی شوید، نوع کار و میزان درآمد شما با توجه به میزان مهارت و توانمندی و تجربه عملی بسیار متفاوت خواهد بود.

پاسخ به پرسشی متداول درباره‌ی سازمان نظام مهندسی متالورژی

آیا چیزی تحت عنوان نظام مهندسی متالورژی وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اگر چه طرح تشکیل نظام مهندسی متالورژی ارائه شده است و سال‌هاست که مطرح است، اما در حال حاضر چیزی تحت عنوان نظام مهندسی متالورژی در ایران وجود ندارد.

لازم به یادآوری است که مهندسان متالورژی می‌توانند به عنوان یک رشته مرتبط با صنعت معدن، به عضویت نظام مهندسی معدن درآیند.

واحد های درسی متالورژی صنعتی

واحدهای درسی رشته‌ی مهندسی متالورژی صنعتی به سه دسته عمومی، پایه، اصلی، و تخصصی تقسیم‌بندی می شوند:

1. دروس عمومی متالورژی صنعتی
   دروس عمومی با سایر رشته‌های فنی مشترک هستند.
2. دروس پایه متالورژی صنعتی
   دروس پایه شامل ریاضی عمومی۱و۲، فیزیک ۱و۲ و آزمایشگاه فیزیک، مبانی و برنامه سازی کامپیوتر، شیمی عمومی و آزمایشگاه، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، و ریاضی مهندسی است. اغلب واحدهای درسی دروس پایه در چهار ترم اول تحصیل گذرانده می‌شوند. ریاضی مهندسی به عنوان آخرین درس پایه درترم ۵ گذرانده می شود. اهمیت دروس پایه در این است که پیش نیاز بسیاری از دروس اصلی و تخصصی هستند.
3. دروس اصلی، و تخصصی متالورژی صنعتی
   – دروس اصلی: نقشه کشی صنعتی، استاتیک، کریستالوگرافی، مقاومت مصالح، خواص فیزیکی مواد ،۱ مبانی مهندسی برق و آزمایشگاه، پدیده‌های انتقال، ترمودینامیک مواد، خواص مکانیکی مواد ۱ و آزمایشگاه، خواص فیزیکی مواد ۲، و آزمایشگاه متالوگرافی دروس اصلی رشته مهندسی متالورژی صنعتی هستند که معمولا در ترم ۴و ۵ و ۶ گذرانده می‌شوند.- دروس تخصصی: در ترم ۷ و ۸ تمرکز بر روی دروس تخصصی است. دروس تخصصی رشته مهندسی متالورژی صنعتی شامل سه نوع الزامی، انتخابی، و اختیاری است که جدول مربوط به این دروس را به تفکیک نوع آن‌ها می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.

کتب و جزوات رشته متالورژی را می توانید از این +لینک دریافت نمایید.

واحدهای درسی رشته مهندسی متالورژی صنعتی این جدول شامل واحدهای درسی ارائه شده در دانشگاه فردوسی مشهد هستند. در سایر دانشگاه‌ها ممکن است این واحدها با اندکی تغییر ارائه شوند.

خصوصیات فردی و توانایی‌های لازم برای ورود به رشته مهندسی مواد – متالورژی صنعتی

به طور کلی می‌توان گفت که مهندسی یک کار پیچیده است و نیاز به درک درستی از علوم دارد. اگر به بخواهیم کلیدی‌ترین توانایی‌های لازم برای ورود و کار در رشته متالورژی داشته باشیم، می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:

• علاقه به علوم پایه، ریاضی، فناوری، و لذت بردن از کار با و کامپیوتر
  از آنجا که بیشتر دروس این رشته ترکیبی از مباحث فیزیک و شیمی هستند، علاقه و توانایی در این دروس برای ورود به این رشته اهمیت دارد. همچنین برای انجام اموری نظیر تحلیل داده‌ها و ارائه گزارشات، تسلط بر مباحث فناوری اطلاعات و داشتن مهارت‌های IT برای یک مهندس متالورژی لازم است. توانایی جستجو، مطالعه، و استخراج اطلاعات مورد نیاز از مراجع فنی نیز از دیگر توانایی‌های لازم است.

• لذت بردن از حل مسئله
  توانایی تجزیه و تحلیل و فکر کردن و ارائه راهکارهایی برای رفع مشکلات فنی نیز از دیگر اموری است که یک مهندس متالورژی با آن‌ها مواجه خواهد بود. بنابراین لازم است در این زمینه نیز توانایی لازم را داشته باشید.
• قادر به کار مستقل یا کارتیمی
  رشته مهندسی متالورژی محدود به دروس تئوری نیست و واحدهای آزمایشگاهی و کارگاهی زیادی دارد که مستلزم داشتن دقت و مهارت های عملی هستند.
• توانایی کار در شرایط سخت
  پس از اتمام تحصیل و برای ورود به شغل‌های مرتبط با مهندسی متالورژی لازم است علاقه و روحیه کار در فضا و محیط صنعتی و کارخانه‌ها را داشته باشید.
• خلاقیت
  به عنوان یک مهندس متالورژی، شما لازم است بتوانید از انواع فلزات محصولات جدید طراحی کنید. همچنین باید قادر باشید برای نیازهای خاص فرآیندها و ترکیبات جدیدی را خلق کنید که تمامی اینها مستلزم داشتن خلاقیت است.

امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی

افرادی که واحدهای درسی رشته مهندسی متالورژی صنعتی را در مقطع کارشناسی گذرانده‌اند  برای  ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر وارد گرایش‌های تخصصی‌تری از رشته مهندسی مواد خواهند شد. این گرایش‌ها شامل: شناسایی و انتخاب مواد مهندسی، جوشکاری، حفاظت و خوردگی مواد، شکل دادن فلزات ،استخراج فلزات، ریخته گری، و نانوفناوری- نانو مواد  هستند.

نرم افزارهای متالورژی را می توانید از این لینک دریافت نمایید.

فهرست دانشگاه‌های دولتی که در رشته مهندسی مواد – متالورژی صنعتی دانشجو می‌پذیرند:

(به روز رسانی تا بهار ۹۷ )

علاوه بر دانشگاه های سراسری رشته مهندسی متالورژی در بسیاری از واحدهای دانشگاه آزاد نیست ارائه می شود  به عنوان مثال دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات و دانشگاه آزاد واحد یزد دانشگاه آزاد واحد نجف آباد در این رشته دانشجو می‌پذیرند.