هندبوک میکرو/نانو تریبولوژی (Handbook of Micro/Nano Tribology)

هندبوک میکرو/نانو تریبولوژی
(Handbook of Micro/Nano Tribology)

مجموعه ای از علوم شامل ریاضی، فیزیک، مکانیک، شیمی آلی و علم مواد در توسعه و گسترش تریبولوژی نقش دارند و همین امر گستردگی این دانش را نشان می دهد. سایش، اصطکاک و روانکاری به طور مستقیم با تریبولوژی در ارتباط هستند و بحث سایش و اصطکاک تقریباً در همه جا قابل مشاهده است. تعدادی از آنها را به شرح زیر می توان خلاصه کرد:

لاستیک اتومبیل و سطح جاده در حالی که اصطکاک بالا مورد نیاز است.
در یایاقان ها که هدف کاهش سایش و اصطکاک است.
در ترمزها و دیسک های ترمز که کنترل اصطکاک بسیار مهم است و …

در عین حال مشخص است که هدف اصلی از طرح مباحث تریبولوژیک، کنترل اصطکاک و سایش و تبعات جانبی آن است. تحقیقات انجام شده در کشورهای صنعتی، نشان از صرف هزینه ای بسیار بالا به میزان ۵ تا ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی در برخورد با مساله سایش و اصطکاک دارد. کاهش هزینه ها در صنعت همواره از اهم موضوعات مورد نظر مهندسین بوده است. اگر چه کاهش تبعات ناشی از سایش و اصطکاک چالش های فراوانی را برای طراحان و دست اندرکاران امور بهره برداری ماشین آلات ایجاد کرده است، لیکن باید پذیرفت که حذف کامل اصطکاک امری دست نیافتنی است.

با توجه به تجربیات گذشته، با اعمال روش های صحیح و لحاظ نکات لازم در زمینه کنترل سایش و اصطکاک، می توان ۱ درصد از هزینه های مستقیم سایش را کاهش داد. در شرایط متعارف، سایش معمولی و متناسب، امری اجتناب ناپذیر است و این امر نیز روشن است که سایش غیر معمول و زیاد از حد، نشان از عملکرد اشتباه تجهیزات و ماشین آلات دارد. بر اساس تخمین های صورت گرفته، ماشین آلات صنعتی به طور متوسط زمان متوسط بین تعمیرات (MTBF) حدود ۴۰ هزار ساعت دارند. بدین ترتیب کاهش یا افزایش سایش از مقادیر متوسط و معمول، به طور مستقیم به این زمان و طول عمر ماشین آلات تاثیر می گذارد.