لوله مبلی (لوله سبک)

لوله مبلی چیست؟

لوله مبلی (Thin Wall Pipe) به آن دسته از لوله هایی گفته می شود که از ورق روغنی و با فرایند نورد سرد تولید می شوند. این محصول یکی از پرکاربردترین محصولات بازار لوله و پروفیل است که به دلیل فرم پذیری عالی، استحکام بالا، جوش پذیری و کیفیت سطحی خوب، طرفدار زیادی دارد.

این لوله ها از این رو «سبک» نام گرفته اند که از ورق روغنی نازک و دارای ضخامت کم غالباً 0.4 میلی متر تا 1.5 میلی متر تولید می شوند. این لوله ها به دو نوع تقسیم می شوند:

• لوله مبلی بدون درز: لوله‌های بدون درز جوش که دیواره‌ هایی با ضخامت کمتر دارند و سبک وزن‌ تر هستند.
• لوله مبلی درزدار یا درز جوش مستقیم: این لوله ها وزن سنگین ‌تری دارند و جنس خشکی دارند. همچنین اغلب راست‌ تر و با ثبات ‌تر هستند.

فرایند تولید لوله مبلی با نورد پیلگر

به طور کلی تولید لوله مبلی تحت استانداردهای DIN EN 2394(1) 94 و 2-94(1)2394 انجام می گیرد. روش رایج برای تولید لوله مبلی روش «پیلگر» Pilger است. از این فرایند عموما لوله های مبلی بدون درز تولید می شود.

5

دقیــقه مطالعه

لوله مانیسمان (لوله بدون درز)

صنایع نفت، پتروشیمی و گاز، همواره نیازمند خطوط لوله برای انتقال مواد هستند. این ...

در این روش ابتدا بیلت فولادی تا دمای 1300-1250 درجۀ سلسیوس حرارت می بیند. سپس عملیات پوسته زدایی از سطح با اعمال جت آب پرفشار انجام می شود. در ادامه نوبت به تبدیل بیلت به پوستۀ توخالی (لوله) ضخیم در دستگاه سوراخ کننده غلتکی می رسد.

این لوله اولیه به ماشین نورد پیلگر منتقل می شود و تبدیل آن به لوله نهایی در این دستگاه انجام می شود. در انتها غالبا عملیات گالوانیزاسیون به روش غوطه ور سازی گرم، برای لوله ‌هایی با قطر خارجی ۲۰ الی ۱۷ میلی متر و ضخامت جداره یک و نیم الی ۶۰ میلی متر و تحت استاندارد DIN 2444 انجام می گیرد.

5

دقیــقه مطالعه

مجموعه استانداردهای DIN (موسسه ملی استاندارد آلمان)

استاندارد DIN مجموعه استاندارد DIN (موسسه ملی استاندارد آلمان) استاندارد DIN (مخ...

پیلگر سرد و داغ

فرآیند پیلگر از نظر دمای کاری به دو صورت سرد و داغ انجام می گیرد. در حالت سرد دمای فرآیند با استفاده از سیستم خنک کاری مطلوب، کمتر از دمای تبلور مجدد فلز باقی می ماند. اما در حالت پیلگر داغ، دمای فرآیند بیش از دمای تبلور مجدد فلز است.

از بین این دو، فرآیند نورد سرد برای تمامی فلزات مناسب است. بیشتر فلزات مورد استفاده برای این فرآیند عبارتند از: فولاد نرم، فولاد ضد زنگ، فولاد فریتی، فولادهای کم آلیاژ، مس و آلیاژهای آن. همچنین از فرآیند نورد سرد برای شکل دهی فلزات گران بها نیز می توان استفاده کرد. چرا که در این فرآیند ماده کمترین هدر رفت را دارد.

چرا نورد سرد؟

به طور کلی استفاده از نورد سرد برای تولید لولۀ مبلی دو دلیل دارد. اول اینکه این فرآیند ساختار ریزدانه ای لوله را بهبود می بخشد و دوم اینکه روشی بسیار سریع برای کاهش قطر داخلی و خارجی لوله اولیه تا نزدیک به 100 درصد در برخی آلیاژها است!

فرآیند نورد سرد با توجه به نوع قالب ها به دو روش دو غلتکه و سه غلتکه انجام می گیرد. اگر چه در هر دو روش برای کاهش ضخامت، از اعمال فشار بیشتر از اعمال کشش بهره گرفته می شود. اما پیچیدگی طراحی ابزار و روش های تولید در این دو روش تفاوت بسیاری دارد و هرکدام از این روش ها کاربردهای مخصوص به خود را دارند.

روش های دیگر تولید

برای تولید لوله مبلی روش های دیگری نیز به کار می رود که عبارتند از:

• روش نورد بر روی کلاهک
• روش نورد پیوسته با ماندرل
• روش نورد فشاری
• روش نورد بدون استفاده از ماندرل

چه توجیهی برای استفاده از لوله مبلی وجود دارد؟

دلایل متعددی وجود دارد که استفاده از این محصول را توجیه پذیر می‌کند، از جمله:

دقت ابعادی بالا

در مراحل تولید این نوع لوله، روی قطر و سایز این لوله ها و گوشه های آن دقت فراوانی به کار برده می شود. همچنین با توجه به کارایی و کاربرد لوله مبلی، معمولا از لحاظ ساختاری کاملا بی نقص هستند. با توجه به استانداردهای تولید، قطر و ضخامت در سرتاسر لوله یکنواخت است.

قابلیت کشش سرد

همان طور که می دانید، عملیات کشش از فرآیندهای سردکار دانشــنـامه سردکار چیست ؟ فلزی که تحت کارمکانیکی در زیر دمای کریستاله شدن خود قرار گرفته است. محسوب می شود. تاثیری که اعمال این فرایند بر مقاومت لوله مبلی دارد، این است که مقاومت خمشی را بالا می برد. بنابراین لوله های مبلی در برابر تنش های فشاری، کششی و خمشی، مقاومت خوبی از خود نشان می دهند و قابل اعتماد هستند.

جوش پذیری

در ساختار فولادهایی که برای تولید ورق روغنی استفاده می شود، عناصر مولیبدن و منگنز اضافه می شود که خواص جوش پذیری مطلوبی به فولاد می بخشد. جوش پذیری مناسب، یکی از ویژگی های حیاتی لوله های ساختمانی و اتصالی است که لوله مبلی این مزیت را نیز دارد.

خواص ضد خوردگی

به دلیل انجام عملیات آبکاری روی این لوله ها، خواص ضد خوردگی و ضد پوسیدگی نیز دارند. همچنین به دماهای بالا و مواد شیمیایی چون اسیدها و بازها مقاوم هستند. استفاده از ورق روغنی در ساخت لوله مبلی باعث شده تا کیفیت سطحی بالایی نیز داشته باشد.

از لوله مبلی در چه مواردی می توان استفاده کرد؟

پروفیل مبلی از مهم ترین انواع لوله و پروفیل است که به دلیل قابلیت فرم پذیری عالی همراه با استحکام، در صنایعی از قبیل خودروسازی، مبلمان و صندلی، اگزوز، کانکس و کانتینر، دوچرخه سازی و لوازم خانگی به کار می رود. از این لوله برای تولید وسایلی مثل لوازم آشپزخانه و لوازم دکوری از قبیل لوستر و آباژور و ساخت گلخانه نیز استفاده می ‌کنند.

کارخانه های تولید لوله مبلی در ایران

از جمله مهم ترین کارخانه های تولید لوله مبلی می توان کارخانه لوله و پروفیل ساوه، کارخانه دلیجان، کارخانه خاور هما صنعت، کارخانه فولاد ساب و کارخانه صبا را نام برد. لوله های تولیدی این کارخانه ها در قطرهای 10 الی 76 میلی متر و ضخامت 0.4 الی 1.5 میلی متر عرضه می شوند. بعضی از این کارخانه ها مانند کارخانه خاور هما صنعت، از سال 1388 صادرات این لوله ها را نیز انجام می دهد. همچنین لازم به ذکر است کارخانه لوله صبا در سال 1390 اقدام به راه اندازی خطوط کشش سرد لوله و پروفیل نموده است.

عوامل موثر بر قیمت لوله

به دلیل ضخامت و وزن کمتری که این لوله ها دارند، هزینه واحد طول این لوله ها، نسبت به لوله‌ های دیگر کمتر است. بنابراین در اکثر صنایعی که ضخامت ‌های پایین ‌تر لوله مورد نیاز و جوابگو باشد، از لوله‌ سبک یا مبلی استفاده می گردد.

یکی از مهم ترین انواع این لوله ها لولۀ آبکاری شده یا لوله آبکاری سرد است. این لوله پوشش نیکل-کروم دارد که قیمت این محصول تا حدود زیادی تابع قیمت فلز نیکل است. معمولا قیمت لوله مبلی با واحد وزن اعلام می شود (مثلا هر کیلو ۵۷۵۰ تومان یا هر تن ۵۷۵۰۰۰۰ تومان).

عوامل بسیاری بر قیمت این محصول موثرند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• قیمت جهانی ورق روغنی سرد و بقیۀ متریال اولیه
• قیمت ارز (به خصوص دلار)
• تعرفه گمرکی کشور
• کیفیت و برند لوله مبلی
• کشور تولید کننده
• هزینه های فرایند آبکاری نهایی
• داشتن ضمانت نامه یا گارانتی

راهنمای خرید لوله مبلی

برای خرید لوله مبلی لازم است پس از گرفتن مشاوره صحیح از افراد مطلع در این حوزه، محصول را از نظرهای مختلفی بررسی کنید. برای مثال مشخصات کاربردی آن، قیمت، شرایط پرداخت، زمان بارگیری، شرایط تحویل محصول و سایر جزئیات سفارش. در ضمن با توجه به کاربرد و درجۀ حساسیتی که برای لوله مبلی در نظر دارید، در هنگام خرید به پارامترهایی مثل سایز لوله، رده (ضخامت لوله)، گرید و متریال مورد استفاده، شرایط استفاده از لوله و تست هایی که پاس کرده و تناژ مورد استفاده توجه داشته باشید.

منابع

پایگاه خبری تحلیل فولاد مرکزآهن (www.markazeahan.com)