ریخته گری (casting) یک فرآیند تولیدی است که در آن مواد اولیه مایع یا نیمهجامد را در قالبهای مختلف ریخته میشود تا به شکل نهایی و دلخواه قالببندی شوند. این فرآیند از قدیمیترین روشهای تولیدی است که در آن از آهن، فلزات، پلاستیک، سرامیک و سایر مواد استفاده میشود.
می توان گفت ریختهگری قدیمیترین روش شکل دادن به فلزات است که از دست کم حدود پنج هزار سال پیش مورد استفاده قرار می گرفته است. تا قبل از آغاز انقلاب صنعتی، مس و آلیاژهای آن بخش عمده فلزات و آلیاژهای ریخته شده را به خود اختصاص داده بودند. اما با وقوع انقلاب صنعتی و برخی پیشرفت های علمی و صنعتی امکان تولید چدن و سپس فولاد ریختگی با قیمتی پایین تر از آهن کارشده فراهم شد. در ادامه انواع فرایندهای ریخته گری آورده شده است:
- در ریختهگری فشاری، مواد را به صورت مایع یا نیمهمایع در یک قالب ریخته و سپس تحت فشار قرار میدهند تا فرم نهایی را بگیرند. این روش برای تولید اجزای بزرگ و سنگین کاربرد دارد.
- ریختهگری گرانروی، در آن مواد در دمای بالا و فشار بالا ریخته میشوند و سپس خنثی شده و سخت میشوند تا به شکل نهایی برسند. این روش برای تولید قطعات دقیق و با کیفیت بالا مورد استفاده قرار میگیرد.
- ریختهگری شناوری، فرآیندی است که در آن مواد را درون یک مایع آبی یا مایع دیگری ریخته و سپس این مواد به شکل خود به بالا آورده میشوند تا قالب نهایی شکل بگیرد. این روش برای تولید اشیاء بزرگ و پیچیده با ساختارهای داخلی متفاوت کاربرد دارد.
- دایکست یکی از روشهای معمول ریختهگری فلزات است که معمولاً برای تولید قطعات فلزی دقیق و با کیفیت بالا استفاده میشود. در این روش، مواد فلزی به شکل مذاب درون یک قالب فلزی یا دایکست ریخته میشوند و سپس با اعمال فشار و سرعت به قالب، سریعاً سرد میشوند تا به شکل نهایی برسند. این فرآیند برای تولید اجزای پیچیده با جزئیات دقیق و سطوح صاف و بیعیب بسیار مناسب است.
در کل، ریختهگری یکی از فرآیندهای اساسی و حیاتی در صنایع مختلف است که امکان تولید اجزاء مختلف با ابعاد و اشکال متنوع را فراهم میکند و در تولید محصولات صنعتی بسیار موثر است.