آموزش مجازی و آنلاین پس از رونق اینترنت و افزایش نفوذ آن این میان مردم کاربرد و اهمیت زیادی پیدا کرد. سازمان ها و دانش پذیران زیادی برای استفاده از آموزش مجازی علاقه نشان دادند و این مقوله تبدیل به یک حوزه رو به رشد شد. آموزش مجازی مزایای زیادی دارد که در ادامه به چند مورد آن اشاره می شود:
آموزش مجازی چیست؟
آموزش الکترونیک که ترجمه واژه E-Learning است گاه با نام آموزش مجازی Virtual Learningنیز شناخته می شود به نوعی از آموزش اطلاق می شود که بخش اصلی آموزش به صورت الکترونیکی و با استفاده از بسترهای الکترونیکی و کامپیوتری انجام می شود و استاد و دانشجو به صورت فیزیکی و همزمان در یک کلاس درس حضور ندارند و محتوای آموزشی با استفاده از روش های الکترونیکی (همچون فایل صوتی، ویدئو، ارتباط اینترنتی و تلفنی و …) به حضور دانشجو می رسد.
آموزش الکترونیکی تکیه و نیاز زیادی به رایانه و استفاده از آن دارد. بخش عمده آموزش مجازی امروزه با استفاده از کامپیوتر دنبال می شود و به علت نقض پر رنگ اینترنت در این زمینه گاه با واژه هایی چون آموزش کامپیوتری و آموزش اینترنتی نیز از آموزش الکترونیکی یاد می شود.
مزایای آموزش مجازی
آموزش مجازی دارای مزایا و فواید زیادی برای دانش پذیران است که در ذیل به آنها اشاره می شود:
- عدم نیاز به حضور فیزیکی و رفت و آمد: در مدل آموزش مجازی چون استاد و دانشجو با استفاده از بسترهای الکترونیکی همچون اینترنت و ویدئوکنفرانس با هم ارتباط دارند لزومی به حضور فیزیکی همزمان استاد و دانشجو در یک زمان خاص در یک مکان خاص نیست. این امر هزینه زمانی و مالی رفت و آمد و حضور را برای دانشجو و استاد از بین می برد؛ و باعث می شود دانشجویانی که مشغله کاری زیاد دارند بتوانند در ساعات فراعت خود از این آموزش استفاده کنند.
- هزینه به نسبت کمتر: هزینه تولید محتوای آموزش مجازی کمتر از محتوای آموزش حضوری است و علاوه بر این مخاطبان هر سری از آموزش مجازی را می توان زیاد نمود تا هزینه های آن کم شود. بعد از ایجاد محتوای آموزشی می توان این محتوا را چند بار استفاده کرد و هزینه ها را کاهش داد. آموزش الکترونیکی امکان استفاده از محتوای آموزشی را برای اقشار بیشتری از جامعه فراهم می کند.
- تنظیم سرعت یادگیری: در اغلب مدل های آموزش الکترونیکی آموزنده می توان سرعت فراگیری مطالب را کاهش و یا افزایش دهد و از انعطاف پذیری آن استفاده کند.
- آموزش محتوای مورد نیاز: فراگیران در دوره های آموزش مجازی می توانند بر روی آنچه نیاز دارند و قصد دارند یاد بگیرند تمرکز کنند و از تکرار یاد گرفتن آنچه می دانند پرهیز کنند. با این نکته و توجه به این امر که در آموزش مجازی دانشجو محور یادگیری است سرعت یادگیری حتی تا ۵۰% افزایش می یابد. علاوه بر این اتلاف زمانی در دوره های آموزش مجازی به علت عدم نیاز به حضور فیزیکی و رفت و آمد خیلی کم است.
- جذابیت بصری و شنیداری: اکثر محتوای آموزش مجازی به روش های جدید و جذاب بصری و دیداری ساخته می شود و از کسل کنندگی و یکنواختی کتاب های قدیمی دیگر خبری نیست. همین اتفاق شور و انرژی دانش پذیران (به ویژه دانش پذیران جوان و نوجوان) را برای آموزش افزایش می دهد و از خستگی در اثر مطالعه زیاد کم می کند.
- به روز بودن محتوا: سرعت عرضه و تولید محتوای الکترونیک نسبت به محتوای چاپی و فیزیکی بیشتر است و خیلی سریع می توان محتوای جدید را به دانش پذیران عرضه کرد. حال آنکه تغییر محتوای آموزشی چاپی به علت هزینه های بالای تولید و عرضه محتوا سخت است و این تغییر دیر انجام می شود. این اتفاق باعث شده برای برخی حوزه ها که محتوای آموزشی مدام عوض می شود (مثل آموزش نرم افزارها) دیگر استفاده از محتوای چاپی و فیزیکی هیچ توجیهی نداشته باشد.
- افزایش کیفیت یادگیری: استفاده از محتوای بصری و چندرسانه ای باعث درگیر شدن بخش های زیادی از مغز مخاطب می شود و کمک می کند محتوای آموزش داده شده تا زمان بیشتری در ذهن او ثبت شود حال آنکه محتوای یکنواخت عرضه شده در کتاب ها و جزوات آموزشی بسیار فرار است و به سرعت از ذهن مخاطب پاک می شود.
- رعایت عدالت آموزشی: با استفاده از آموزش الکترونیک و کاهش هزینه ها و همچنین برقرار شدن امکان استفاده از آموزش برای کاربران مناطق دوردست و محروم، عدالت و برابری آموزشی ایجاد می شود.
- استفاده از اساتید در مکان های مختلف: چون در این دوره نیازی به حضور فیزیکی و دائمی استاد نیست می توان از اساتیدی که در مکان ها و دانشگاه های مختلف حضور دارند استفاده کرد.
- مطالعه مجدد و چندباره: هر دانشجو به هر تعداد که بخواهد می تواند از محتوای آموزشی استفاده کند و آن را مجددا مرور کند.
- استفاده از جدیدترین متدهای آموزش: در آموزش الکترونیکی همواره از به روزترین روش های آموزشی بری انتقال محتوا به مخاطب استفاده میشود ولی آموزش کلاسیک در اغلب مواقع در استفاده از روش های جدید آموزش ناتوان نشان داده است.
- امکان استفاده از محتوا در حین سفر و کار و ... : برای استفاده از محتوای آموزش آنلاین نیازی به حضور در محل خاصی نیست و می توان از هر جا با استفاده از یک کامپیوتر و اینترنت در کلاس درس حضور یافت. این اتفاق آموزش را برای افرادی که دائم در سفر هستند ممکن می کند.
- استفاده از بهترین اساتید: در آموزش حضوری باید استاد در کلاس درس حضور به هم برساند و به همین دلیل می تواند تعداد معدود و ثابتی دانشجو را تحت پوشش قرار دهد و به این دلیل بسیاری از دانش پذیران از مزیت استفاده از اساتید قوی و پخته و تحصیل کرده باز می مانند و باید از اساتید ضعیف تر استفاده کنند. اما با آموزش مجازی می توان امکان استفاده از برترین اساتید در هر حوزه را به همه دانش پذیران داد.
- امکان یادگیری ضمن کار: برای اکثر افراد شاغل در کار، آموزش با فارغ التحصیل شدن از دانشگاه تمام می شود و دیگر نمی توانند در حین کار به یادگیری ادامه دهند. اما آموزش مجازی امکان یادگیری حتی با داشتن سنگین ترین کارها را به دانشپذیران می دهد.